abballinàre , vrb Definition
fàere a ballinas, a birillas
Synonyms e antonyms
abbotzichedhare,
aculingionai,
aggromerare,
allomborae,
arranedhare,
arrombulonai
Sentences
s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant
Etymon
srd.
Translations
French
faire une boule (de)
English
to roll into a ball
Spanish
hacer pelotitas
Italian
appallottolare
German
zur Kugel rollen.
abballonàre , vrb Definition
fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane)
Synonyms e antonyms
abballai,
allorumare,
arrombulonai,
arruedhulare,
atuturae,
imbodhiai
| ctr.
ilboligare,
isòlbere
Etymon
srd.
Translations
French
envelopper,
rouler,
enrouler
English
to roll
Spanish
envolver,
arrollar
Italian
invòlgere,
arrotolare
German
einpacken,
zusammenrollen.
abbotzichedhàre , vrb: abbotzighedhare Definition
fàere a ballotas, a bocighedhas
Synonyms e antonyms
abballinare,
ammalfudhare,
ammoroculare,
ammorotzulare,
ammurudhare,
apadhotulare,
arranedhare
Etymon
srd.
Translations
French
faire des boules
English
to roll into a ball
Spanish
hacer pelotitas
Italian
appallottolare
German
zur Kugel ballen.
aggradheràre , vrb Definition
fàere a gràdhera, a bocitedhas
Synonyms e antonyms
abballinare
Sentences
est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat
Etymon
srd.
Translations
French
faire une boule,
bouler
English
to roll into a ball
Spanish
hacer pelotitas
Italian
appallottolare
German
zur Kugel rollen,
mögen.
ammumullonài, ammumulonài , vrb Definition
fàere a lómboru, a unu muntone, a mumullone; fintzes lassare ammuntonare fainas chentza fatas
Synonyms e antonyms
aggromerare,
allomborae,
ammuntonae,
arrombulonai
2.
in custu logu si obbrigant a bivi ammumullonaus coment'e procus!
Etymon
srd.
Translations
French
mettre en pelote
English
to roll up
Spanish
ovillar
Italian
raggomitolare
German
zusammenknäueln.
arrodulàre , vrb: rodulare Definition
andhare a tróulu, orrúmbula orrúmbula; su si fàere a unu túturu, a bisura de cannedhu, nau de orrobba, paperi
Synonyms e antonyms
arrembulai,
cadhinare,
codulare,
cullullare,
istirigare,
istrodhulare,
lodhurare,
rodhulare,
trodhulare,
trodulare
2.
sa pedhitza s'isterret creschendhe su tironzu fintzas a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare
Etymon
ltn.
rotulare
Translations
French
rouler
English
to roll
Spanish
rodar
Italian
rotolare
German
rollen.
arruedhulàre , vrb Definition
fàere a ruédhula
Synonyms e antonyms
abballonare,
allomborae,
arrombulonai,
atuturae,
imboligare
Etymon
srd.
Translations
French
rouler,
enrouler
English
to roll
Spanish
enrollar
Italian
arrotolare
German
zusammenrollen.
busàre , vrb Definition
girare, furriare, mòvere coment'e a molinadura; trebballare a busa
Synonyms e antonyms
businare,
busitare,
girai,
musinare 1
Sentences
busare sa marrocula ◊ su marroculone fit un'ispetàculu a lu bider busendhe intro de s'apusentu ◊ ballendhe, comare busat che sedatu in sedatajola!
2.
pustis isparitzadu, si poniat sas otzeras e si seiat in s'oru de sa ziminera a busare
Etymon
srd.
Translations
French
voltiger
English
to twirl,
to roll
Spanish
revolotear
Italian
volteggiare,
ruzzolare
German
kreisen,
rollen.
cadhinàre , vrb Definition
andhare, mòvere che unu cadhinu o cricu, orrumbulare
Synonyms e antonyms
arrembulai,
arrodulare,
codulare,
cullullare,
istirigare,
istrodhulare,
lodhurare,
loturare,
lumburare,
torrulare,
trodhulare
Etymon
srd.
Translations
French
rouler
English
to roll
Spanish
rodar
Italian
rotolare
German
hinunterrollen.
codulàre , vrb Definition
andhare o pigare che unu códulu, a orrúmbulu, orrumbulandho
Synonyms e antonyms
arrembulai,
arrodulare,
cadhinare,
istrodhulare,
lorumare,
lumburare,
rodhulare,
trodhulare
Sentences
che est coduladu che unu sacu intro de una tuda ◊ sa làgrima naschet in s'oju e códulat in terra ◊ su carrabbusu est codulendhe ledàmine
Etymon
srd.
Translations
French
rouler
English
to roll
Spanish
rodar
Italian
rotolare
German
rollen.
ilboligàre , vrb: ilvoligare,
irbodhiare,
irbolicare,
irboligare,
irvolicare,
isbodhiare,
isboligare,
isvodhiare,
isvoligare,
ivoligare,
sbodhiai Definition
apèrrere, istèrrere una cosa imbodhigada o fata a lómboru (o a lobos); foedhare de una chistione coment’e ispiegandhodha; rfl., nau de sa manera de fàere sa cosa, fàere impresse, cun lestresa, cun coidau
Synonyms e antonyms
illorigare,
ispirigare,
istèrrere,
istròbere,
istrobillai,
spodhai
/
acoidai,
ispontziai
| ctr.
allomborae,
imbodhiai
/
istentare
Sentences
at isvoligadu s'atzola ◊ si nche at irbolicau sa fardeta ◊ est pensandhe a comente irboligare su filu de sa vida sua
2.
aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore
3.
si no t'irbóligas ti lasso e mi che andho! ◊ cheret chi nos isvodhiemus si cherimus fàghere a tempus! ◊ bi sunt cudhos chi pro s'irboligare de chistiones e pilisos truncant in curtzu: si fuint!◊ cosa de nudha a l'irbolicare sa pràtica de un'amicu suo in ufíssiu!…
Translations
French
dérouler,
démêler,
déployer,
se dépêcher
English
to unwind,
to roll into a ball,
to lay,
to hurry up
Spanish
devanar,
extender,
darse prisa
Italian
svòlgere,
dipanare,
distèndere,
spicciarsi
German
abwickeln,
ausbreiten,
sich beeilen.
imbrortzinàre, imbroscinàre , vrb: imbrossinare,
imbrossinzare,
imbrossulare,
imbruscinai,
imbrutzinare,
imbusciai 1 (im-bu-sci-a-i)
imbussinare,
immussinare Definition
pònnere e orrumbulare in terra a longu a longu, trisinare in terra o, segundhu ite, in istrégiu cun calecuna cosa (es. farra) totu furriandho a dónnia bandha po fàere apicigare sa farra o àteru; fintzes su si fichire in calecuna chistione; nau a briga a fémina, crocare cun ómine / imbusciai su pipiu = pònnere sa criadura subra de s’artare de sa capella ue est coladu su Corpus de Cristos
Synonyms e antonyms
imbrotulare,
isterrigare
/
imbusciae
Sentences
su cumassu modhiatu pro no si apitzigare s'imbrórtzinat in sa farina ◊ s'àinu s'imbússinat in terra ◊ dèu arruiu imbrusciendi is peis in su pruini ◊ su cuadhu iscapu s'imbrúscinat in s'anea ◊ s'imbolat in s'istoja e s'imbrossinzat ◊ fint imbroscinados in su ludrau ◊ apo passadu sa die imbrutzinadu in terra ◊ s'est imbussinau in mesu de su nie
2.
totu custu cambiamentu, a parri miu tui ti ses imbruscinau in calincuna porcheria (Lai)
3.
prinza ses? cherzo ischire cun chie ti ses imbussinada!
Etymon
srd.
Translations
French
rouler
English
to roll (over and over)
Spanish
revolcarse
Italian
avvoltolare,
voltolare
German
zusammenrollen,
wälzen.
ismedhinàre , vrb Definition
istare coment'e atontau, ammadurare de ogos coment'e ispantau, atontau
Synonyms e antonyms
abbebberecare,
atontai,
ispampanai
Translations
French
rouler les yeux
English
to roll
Spanish
pasmarse,
poner los ojos en blanco
Italian
stralunare
German
verdrehen.
tèndhere , vrb: tèndiri,
tènnere 1 Definition
istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu
Synonyms e antonyms
acannonare,
incannonare 1
/
atendiai,
ispàlghere,
istèndhere,
istenniare,
istèrrere,
istirai,
stendiai
Sentences
tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta
2.
intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu
3.
issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros
4.
unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu
Etymon
ltn.
tendere
Translations
French
abaisser la pâte avec le rouleau
English
to roll bread
Spanish
extender la masa
Italian
spianare la pasta col matterèllo
German
den Teig mit dem Nudelholz dehnen.
torrulàre , vrb: torulare Definition
andhare o mòvere a orrumbuladura, orrumbulandho, a imbuscinadura e fintzes a carradura; furriare, orrúere a terra / torrulare sos ojos = furriare sos ogros
Synonyms e antonyms
arrembulai,
arrodulare,
codulare,
istirigare,
lodhurare,
lumburare,
rodhulare,
trodhulare
/
carrare
/
boltulare
Sentences
sas noderas parent isetandhe a che torulare a sa badhe ◊ no solu de pònnere passu, cantu ses tundhu, pares pallone torrulandhe ◊ sa roda est torulendhe ◊ ch'est toruladu in sas rainas finas a s'istradone ◊ su gatulinu si torulaiat in terra a sos carinnos de su pitzinnu
2.
aperint vadhes e campos chin istradones pro torulare cosas produias in aterue
3.
sos rudes zovanedhos girandhe in sos contones tórulant carros, secant lantiones (V.Zichi)◊ est brulleri e fachet su macu e torulau ch'est dae su lacu, no isco a chie cheriat istròchere!
Etymon
srd.
Translations
French
rouler
English
to roll
Spanish
rodar
Italian
rotolare
German
rollen.